U prethodnim godinama Sokolac je sproveo regulatornu reformu kojom je skraćeno vrijeme i smanjeni troškovi administrativnih postupaka pri pokretanju biznisa. Uz to, povećana je transparentnost rada administracije kroz uspostavu elektronskog registra administrativnih postupaka i elektronskog registra podsticaja koje Opština dodjeljuje investitorima.
Uz ove mjere, kako za eKapiju ističe Mitar Pržulj, načelnik Odjeljenja za privredu i finansije Opštine Sokolac, posebna pažnja se posvećuje davanju podrške postojećim investitorima kroz program postinvesticione podrške, a uvedene su i dodatne olakšice za ulagače.
eKapija: Koliko se u Opštini Sokolac i na koji način radilo na kreiranju bolje poslovne klime za sve one koji bi tu da pokrenu posao?
- U posljednjih nekoliko godina u Opštini Sokolac je mnogo toga urađeno na kreiranju bolje poslovne klime za sve poslovne subjekte. Uz tehničku pomoć Grupacije Svjetske banke Opština Sokolac je sprovela regulatornu reformu kojom je skraćeno vrijeme i smanjeni troškovi administrativnih postupaka za privredu i građane. Povećana je i transparentnost rada administracije kroz uspostavu elektronskog registra administrativnih postupaka i elektronskog registra podsticaja koje Opština dodjeljuje investitorima. Opština Sokolac pruža i podršku postojećim investitorima kroz Program postinvesticione podrške "aftercare" saradnjom sa drugim nivoima vlastima u okviru Saradničke mreže za postinvesticionu podršku kompanijama.
Sa ciljem privlačenja što većeg broja investicija realizuju se infrastrukturni projekti koji značajno poboljšavaju infrastrukturu za konkretne investicije u opštini poput: rekonstrukcije i izgradnje novog sistema vodovodnog sistema, rekonstrukcije i izgradnje nove kanalizacione mreže i izgradnje sistema za prečišćavanje otpadnih voda. Pripremljen je i određen broj studija koje se mogu pronaći na sajtu Opštine.
eKapija: Šta je sve potrebno jednom preduzetniku da osnuje preduzeće u Sokoc? Koliko traju procedure i koliko je novca potrebno?
- Za osnivanje preduzeća u Opštini Sokolac potrebno je priložiti nakoliko dokumenata među kojima su: kopija lične karte, uvjerenje nadležnog Suda da nije izrečena mjera zabrane obavljanja djelatnost, uvjerenje od strane Suda da nema novčanih kazni u smislu ekonomskog poslovanja, uvjerenje iz Poreske upraveo izmirenim poreskim obavezama, uplata u iznosu od 20-30 KM zavisno od predmeta poslovanja, a cijelokupna procedura za osnivanje preduzetničke djelatnosti traje od jedan do tri dana.
eKapija: Da li i koje najčešće posebne želje izražavaju strani investitori? Izlazite li im u susret?
- Strani investitori žele dobijanje dozvola i zemljišta ispod tržišne cijene. Jedini način na koji mi izlazimo u susret stranim investitorima je mogućnost otuđivanja nepokretnosti u svojini Opštine ispod tržišne cijene prema Pravilniku o uslovima i načinu za otuđenje nepokretnosti u svojini Opštine Sokolac, a u cilju realizacije investicionog projekta od značaja za lokalni ekonomski razvoj.
eKapija: Nudi li Opština olakšice za investiranje i koje su?
- Opština Sokolac se trudi da svim zainteresovanim investitorima izađe u susret i to čini na više načina. Prvo, tu imamo već navedeni Pravilnik o uslovima i načinu za otuđenje nepokretnosti u svojini Opštine Sokolac, pri čemu je iste moguće otuđiti ispod tržišne cijene sa ciljem realizacije investicionog projekta od posebnog značaja za lokalni ekonomski razvoj. Sljedeća olakšica je naknada za jednokratnu rentu i uređenje gradskog građevinskog zemljišta na period od 5 i 10 godina bez kamata. Zatim, plaćanje na rate i gotovinski odjednom uz dodatni popust od 10% za naknadu za legalizaciju izgrađenih objekata. Kada je u pitanju stočarstvo, podsticaji se trenutno realizuju kroz nabavku junica. Osim navedenih, olakšice su i oslobađanje od komunalnih taksi i naknada. Kada govorimo o dokumentaciji neophodnoj za realizaciju investicije, važno je naglasiti da je opštinska administracija okrenuta korisniku i izdaje saglasnosti i dozvole u najkraćem mogućem roku.
S tim u vezi, lokacijski uslovi sa urbanističko – tehničkim uslovima je dokument za koji je propisan rok za izdavanje 10 dana, a u praksi se može izdati u roku od jednog dana nakon podnošenja kompletne dokumentacije. Cijena zavisi od površine i kreće se u rasponu od 170 do 300 KM, a za izdavanje dokumenta nadležno je Odjeljenje za prostorno uređenje i stambeno – komunalne poslove. Za poljoprivredne saglasnosti propisani rok je 15 dana, dok se u praksi može izdati u roku od 3 dana. Cijena je definisana Zakonom o poljoprivrednom zemljištu i Odlukom o utvrđivanju katastarskog Prihoda od zemljišta na teritoriji RS, a zavisi od vrste i klase zemljišta pri čemu se razlikuju njive, voćnjaci, livade, pašnjaci i šume. Za navedenu saglasnost nadležno je Odjeljenje za lokalni razvoj. Za izdavanje građevinskih dozvola propisani rok je 5 dana, dok je u praksi istu moguće izdati u roku od jednog dana. Cijena zavisi od zone, kao i od toga da li je u pitanju renta ili uređenje građevinskog gradskog zemljišta. Nadležno je Odjeljenje za prostorno uređenje i stambeno – komunalne poslove.
eKapija: Na koji način djeluju industrijske zone u Sokocu. Postoje li planovi njihovog većeg razvoja?
- Poslovna zona Podromanija se nalazi duž magistralnog puta M-19 Sarajevo – Višegrad. Predinvesticionom studijom izgradnje poslovnih zona na području Grada Istočno Sarajevo predviđena površina je 400.000 m2, 100% je u privatnom vlasništvu. Sa obje strane pomenutog puta sporadično su smješteni objekti individualnog stanovanja koji imaju izlaz na magistralni put, tako da zona nema kontinuitet zemljišta. Poslovna zona je u potpunosti komunalno i infrastrukturno opremljena.
eKapija: Koliko su finansije opštine stabilni i da li se budžet puni planiranom dinamikom?
- U poslednjih nekoliko godina Opština Sokolac bilježi stalan rast budžetskih prihoda prije svega zbog rasta prihoda od indirektnih poreza. U 2020. godini Opština Sokolac je značajno pogođena posljedicama mjera zbog pandemije korona virusa, što znači da Opština Sokolac bilježi značajne gubitke od neporeskih prihoda i naša pretpostavka je da će se takvo stanje zadržati do kraja 2020. godine.
eKapija: Kada govorimo o privrednom razvoju Sokoca, koje su vaše prognoze za naredni period? Koje oblasti imaju potencijal da se posebno razviju?
Kada je u pitanju privredni razvoj Opštine Sokolac, kao konkurentski sektori za investiranje su identifikovani slijedeći sektori.
Šumarstvo i drvna industrija – Opština Sokolac pruža odlične potencijale za investiranje u šumarstvo i drvnu industriju kao reprocjelinu za zaokruženi proizvodno – prerađivački proces sa mogućnosti proizvodnje sa dodatnom vrijednosti. Opština Sokolac raspolaže sa 38.013 ha šuma i šumarskog zemljišta (94,76 % državne šume i 5,24 % privatne). Kada je u pitanju drvna industrija, pored poluproizvoda i finalnih proizvoda od drveta, otvara se mogućnost za proizvodnju ploča od iverice, iskorištavanje šumskog otpada, otpada drvne industrije i niskokvalitetnog drveta za zagrijavanje.
Poljoprivreda – Investitorima u poljoprivredni sektor na raspolaganju je 8.061 ha poljoprivrednog zemljišta koje se daje na zakup od 8 godina i po cijeni u rasponu od 30 do 90 KM u zavisnosti od kvaliteta zemljišta. Zdrava i čista životna sredina predstavlja mogućnost za ulaganje u ekološku mješovitu poljoprivrednu proizvodnju. Takođe, kroz revitalizaciju Centra za unapređenje poljoprivredne proizvodnje u brdsko – planinskom području planiramo se bazirati na sljedeće poslovne mogućnosti: proizvodnja bezvirusnog sjemena krompira, krmnog bilja i sitnih sjemena za potrebe tržišta, povećanje poljoprivredne proizvodnje u brdsko – planinskim područjima, obuka i obrazovanje i naučno-istraživački rad.
Turizam – Opština Sokolac predstavlja vazdušnu banju i privlačnu turističku destinaciju za odmor, rekreaciju i sportske pripreme i takmičenje sa obzirom na nadmorsku visinu, (800-1.300 m) kao i na ostale prirodne potencijale Opštine. Kod turizma kao konkurentskog sektora razlikujemo: sportski, koji se može dodatno razviti iako je dosta toga urađeno i mnogo sredstava uloženo; imamo i kulturno – istorijsko nasljeđe i etno – turizam; gastronomska ponuda zdrave hrane; lov i ribolov. Kao jedna od najvećih mogućnosti je izgradnja etno sela na Ravnoj Romaniji.
Tekstilna industrija – postoji mogućnost ulaganja u poslove oplemenjivanja, dorade i obrade proizvoda, odjeća, obuća i dr., od različitih materijala - tekstila, kože.
Građevinska industrija – Sa dugom tradicijom u izvođenju visokokvalitetnih radova privredni subjekti u građevinarskom sektoru u Opštini Sokolac nude usluge u niskogradnji i hidrogradnji.
Obnovljiva energija – fokus u narednom periodu će biti povećanje kapaciteta za proizvodnju energije iz obnovljivih izvora, posebno postavljanje solarnih panela.
eKapija: Da li planirate dodatne mjere i aktivnosti sa ciljem privlačenja novih investitora?
- U narednom periodu ćemo zasigurno raditi na produbljivanju saradnje sa investitorima, kroz razne oblike saradnje, a posebno kroz javno – privatno partnerstvo i zajednička ulaganja.