Eleusa je najbolje čuvana tajna Rodosa - Nekad simbol moći Italije, danas selo duhova (FOTO)

Eleusa je još jedna tekovina Italijana koji su na Rodosu boravili samo tri decenije, od 1912. do 1943. godine, a iza sebe ostavili bogato nasleđe, od simbola grada, hotela Casino, do Kalitea termi.

Nalazi se samo 35 kilometara južno od glavnog grada, u podnožju planine Profitis Ilijas. I bilo da ovde dolazite namerno ili vas je put naneo slučajno, pejzaž će vas očarati.

Klasični italijanski trg u malenom selu (Foto: Milutin Labudović)

Dok ulazite dublje u borovu šumu, zapahnuti svežim vazduhom čak i usred leta, pomislićete kako su Italijani izabrali sjajno mesto za novo naselje. I praktično, jer Eleusa je izgrađena 1935. godine kao baza za drvoseče koji su emigrirali iz severne Italije. Lokalnim vlastima bili su potrebni drvo i zanatlije za obimne planove gradnje, pa su čitave porodice iz Italije pozvane da se presele.

I zaista, obezbeđena im je minijaturna verzija sela u italijanskim Alpima. Campochiaro kako se selo prvobitno zvalo (jasno polje), imalo je sve što je stanovnicima bilo potrebno za život, školu, policijsku stanicu, pijacu, bolnicu, radnje, crkvu.

Eleusa se nalazi u unutrašnjosti ostrva (Foto: Milutin Labudović)

Odlikuje ga klasični trg, a prepoznatljivi tragovi italijanske arhitekture vidljivi su na oronolim, ali i dalje prelepim zgradama u kojima su Italijani boravili do 1947. godine. Posle Drugog svetskog rata jedan objekat korišćen je kao sanatorijum za obolele od tuberkuloze, a danas je renovirana jedino crkva koja je nekad bila katolička, a danas pravoslavna.

Nekoliko stotina metara dalje je velika cisterna koju su Italijani izgradili kako bi snabdevali selo vodom sa obližnjih izvora.

Italijani ne važe bez razloga za čuvene graditelje (Foto: Milutin Labudović)

Italijani na Rodosu

Ovo danas napušteno selo samo je deo bogatog nasleđa Italijana na Rodosu. Poznati graditelji napravili su široke puteve, renovirali veliki broj zdanja poput Palate Velikog majstora, u luci su izgrađeni značajni objekti, od pozorišta, do Guvernerove palate koja podseća na Duždevu palatu u Veneciji.

Benito Musolini je sanjao da na Rodosu napravi letovalište za Italijane i da to bude centar odakle će se italijanska kultura širiti regijom.

U dvadesetim je snimljen i dokumentarac "Leto na Rodosu" čija je svrha bila promocija turzima i bio je to prvi put da je ostrvo vitezova predstavljeno evropskoj bioskopskoj publici.

Kalitea terme - još jedna zasluga Italijana (Foto: Milutin Labudović)

Među hotelima izdvaja se Casino Rodos, današnji simbol grada. Nazvan po živopisnoj bašti ruža koja ga je okruživala, Grande Albergo delle Rose, otvorio je svoja vrata 1927. godine. U zdanju čiji je nadimak bio "San istoka" odsedalo je plemstvo, tajkuni, slavni, Aristotel Onazis, Vinston Čerčil. Sedamdesetih godina je zatvoren, da bi ga 1999. preuzeo Casino Rodos koji je želeo da vrati glamur, i renovirano zdanje otvoreno je ponovo 2002.

Još jedna atrakcija, Kalitea terme, zasluga je Italijana. Na prostoru koji je od antike poznat po isceljujućim vodama, na 9 kilometara od Rodosa, Italijani su 1928. godine izgradili prve zgrade iznad termalnih izvora i otvorena je banja koja je radila do 1967. godine. Nakon toga je zapuštena, ali su je Grci obnovili i od 2007. godine posetioci se ponovo mogu diviti kamenim mozaicima, dvorani Rotonda, vrtovima.

Grci su je obnovili 2007. godine (Foto: Milutin Labudović)

Mnoge od ovih zgrada imale su svrhu da zadive veličinom i impozantnošću u slavu promocije političkog režima. Pa ipak, kada na jednom mestu vidite sve tragove nastale za samo tri decenije - od puteva do veličanstvenih zdanja - gotovo da poželite da ako neko već treba da vas osvoji, to budu Italijani.

M. D.