Zbog tržišnih okolnosti rudnik Lješljani do sada nije bio pokrenut - Prvi radovi ipak kreću 2023.

Opština Novi Grad krije veliki potencijal u oblasti energetike i rudarstva. Tako je firma Privredni preporod sa sjedištem u Banjaluci u maju 2012. godine dobila koncesiju za korišćenje mrkog uglja i bentonita na ležištu Lješljani u Novom Gradu.

Kako su do sada dva puta pomjerali rok za otvaranje rudnika, posljednji je bio kraj 2017. godine, Dragan Borković, direktor firme Privredni preporod, kaže da zbog tržišnih okolnosti nije bilo ekonomske isplativosti ulaganja.

- U periodu od potpisivanja Ugovora za koncesiju pa sve do kraja prošle godine plasman uglja je bio u stagnaciji, a cijene uglja se svele na minimum. Detaljnim analizama u tom periodu nije bilo ekonomske isplativosti ulaganja u otvaranje rudnika Lješljani - kaže Borković.

Osim toga, ranije se u više navrata govorilo da Privredni preporod traži partnera za zajednička ulaganja u pokretanje rudnika Ljeljašni.

- Visina planirane investicije na osnovu analiza rađenih u toku 2015. godine su oko 24 mil KM. Mi raspolažemo sredstvima za otvaranje rudnika, a eventualni partner može biti iz oblasti rudarstva, tako bi ubrzali proces otvaranja rudnika – dodaje Borković.

Ugovor o koncesiji sa resornim ministarstvom potpisan je na 30 godina, a Privredni preporod planira da produži period trajanja koncesije.

- Aneksom Ugovora o koncesiji planiramo da produžimo period trajanja koncesije, uz obrazloženje da je u periodu u kome je planirano otvaranje došlo do pada cijene uglja na tržištu. Dokumentom pod nazivom "Osnovni koncept idejnih rešenja za dobijanje uglja i bentonita na lokalitetu Lješljani" utvrđeno je da bi tada proizvodna cijena uglja bila veća od tada definisane prodajne cijene – kaže naš sagovornik.

Realizacija samog projekta je veliki izazov, ističe Borković, jer je ova investicija među "najvećim u poslednjih 30 godina u Bosni i Hercegovini". Kaže da sama činjenica da će se otvaranje i eksploatacija izvoditi podzemno predstavlja dodatni izazov.

- Dalja realizacija projetka će se realizovati u nekoliko faza - izrada tehničke dokumentacije, pripremni radovi na površini, radovi na izradi objekata otvaranja , tj. dva niskopa, te razrada ležišta. U dosadašnjim aktivnostima koje se odnose na ležište Lješljani nije bilo smetnji prilikom izvođenja radova, štaviše, lokalno stanovništvo je davalo maksimalnu podršku izvođenju radova – objašnjava Borković.

U skladu s tim, firma Privredni preporod planira prve radove na površini tokom 2023. godine, dok bi radovi na objektima otvaranja trebalo da počnu krajem sljedeće godine.

- Trenutne aktivnosti su na izradi tehničke dokumetacije za vanjski dio rudničkih objekata i idejna rješenja za otvaranje i razradu rudnika. Plan je da se u prvoj polovini naredne godine odobri navedena tehnička dokumetacija te da se u toku 2023. godine započne sa radovima na površini, kao što su pristupni put, industrijski plac, napajanje električnom energijom i tehničkom vodom. Radovi na izradi objekata otvaranja trebalo bi da počnu krajem 2023. godine – navodi Borković.

Godišnji planirani kapcitet proizvodnje na ležištu Lješljani je oko 200.000 tona uglja i oko 7.000 tona bentonita. Prema datim analizama i zahtjevima EU, Borković kaže da je ugalj sa ležišta Lješljani prhvatljiv na tržištu Evrope kao energent.

- Na osnovu do sada urađenih analiza, i analiza iz perioda kada je rudnik radio, može se reći da se radi o mrkom uglju kalorične vrijednosti od 16.005 do 17.127 kЈ/kg. Bentonit je valorizovan kao mineralna sirovina, te će se isti otkopavati sa ugljem i dalje plasirati na tržište. Analize bentonita su dale rezultate na osnovu kojih se može zaključiti da se radi o vrijednoj mineralnoj sirovini.

Eksploatacija uglja na ležištu Lješljani se izvodila u prošlom vijeku, od 1921 do 1941. godine. U tom periodu sav otkopani ugalj je transpotovan prema Hrvatskoj. U to vrijeme vršila se podzemna eksploatacija i bilo je zaposleno oko 300 rudara.

U firmi Privredni preporod kažu da se potencijal ležišta Lješljani ogleda u uglju znatne kalorične vrijednosti za naše uslove koji je ekološki prihvatljiv. Pored uglja ništa manji potencijal nema ni bentonit. Prema izvršenim analizama istražnih radova koji su izvedeni u nekoliko navrata, gdje je ukupno izbušeno 11.881 m, utvrđene su bilansne rezerve uglja u količini od 12.453.315 tona i bentonita 130.843 tona.

Investitor tokom procesa pokretanje rudnika Lješljani očekuje saradnju svih partnera u projektu, institucija, kao i specijalizovanih privrednih subjekata.

- U toku izrade tehničke dokumetacije, otvaranja rudnika i njegove razrade očekujemo saradnju lokalne zajednice, nadležnih institucija na republičkom nivou, te kompanija i privrednih društava kojima je uža specijalnost eksploatacija mineralnih sirovina. Do sada je lokalna zajednica davala podršku u razvoju projekta u svim pogledima – kaže Borković.

U toku dosadanjeg rada na ovom projektu partneri firme Privredni preporod bili su Rudarski institut Banjaluka, Siming Slovenija, Rudnik Velenje Slovenija, GMB Inženjering Banjaluka.

Pokretanje proizvodnje u rudniku Lješljani bi imalo višestruki značaj za opštinu Novi Grad i njenu okolinu. Kako kažu u firmi Privredni preporod, ekonomski značaj se najviše ogleda u povećanju prometa robe i novca u lokalnoj zajednici, koncesionoj naknadi, a procjena je da bi godišnja naknada bila oko 750.000 KM.

- Socijalni značaj će se najviše ogledati kroz zapošljavanje lokalnog stanovništva i njihova redovna primanja. Na predmetnom prostoru nema privrednih društava koji zapošljavaju veći broj radnika, tako da je za očekivati zapošljavanje radnika u budućem rudniku. Društveni značaj realizacije projekta se ogleda kroz sticanja znanja i iskustva u novoj privrednoj djelatnosti za područje Novog Grada i šire.

Osim toga, za očekivati je i razvoj drugih manjih privrednih društava koje će vršiti sporedne djelatnosti - servis i remont opreme, doprema repromaterijala, razvoj ugostiteljstva i trgovine.

- Takođe, pored radnika sa područja Novog grada za očekivati je zapošljavanje i radnika iz graničnih opština Kostajnica, Prijedora i Kozarske Dubice. Jedno radno mjesto u rudniku veze za sebe minimalno još dva radna mjesta u pratećim oblastima – navode iz Privrednog preporoda.