U planu uređenje stare tvrđave Kupinik, rezidencije srpskih despota i poslednje srednjovekovne prestonice

Vlada Srbija donela je 9. januara 2020. godine rešenje kojim se utvrđuje javni interes za eksproprijaciju nepokretnosti, radi izgradnje - rekonstrukcije tvrđave Кupinik, u skladu sa Planom detaljne regulacije arheološkog lokaliteta Tvrđava Кupinik.

Plan je urađen 2015. godine po zahtevu Opštine Pećinci, a obrađivač je bio Urbopolis doo iz Beograda.

Površina na koju se Plan odnosi obuhvata 1,8 hektara i deo je specijalnog rezervata prirode Obedska bara. Predlog namene su turizam, rekreacija i zelenilo.

Ovde, od antropogenih vrednosti, najveću potencijalnu turističku vrednost imaju seoski ambijent naselja Кupinovo, ostaci grada Кupinika, crkva Svetog Luke, ostaci crkve Majke Angeline i pojedinačni seoski objekti u okolnim naseljima, navodi se u Planu.

Zona oko etno-sela Кupinovo, primarno se namenjuje za razvoj etno-turizma, kroz različite oblike. Na prvom mestu se planira završetak i potpuno uređenje kulturnog dobra etno-sela Кupinovo, sa objektom crkve, i objektima narodnog graditeljstva, uređenje stare tvrđave Кupnik i njeno povezivanje sa kompleksom etno-sela Кupinovo.

Lokalitet Кupinovo nalazi se na kraju naselja Кupinovo i predviđen je za etno-park. Površina etno-parka je zaštićena prostorno-kulturno-istorijska celina i, sa ostacima srednjevekovne tvrđave Кupinik, čini najstariji deo naselja.

Na lokalitetu Кupinovo izdvajaju se grupe sadržaja:

- Кupinik - srednjovekovni grad;
- etno-park sa upravom;
- prateći sadržaji - manji restoran i prodajni punktovi;
- skelski prelaz za skelu koja će saobraćati između Кupinova i naselja Skela na desnoj obali Save.

U okviru kompleksa etno-parka stare seoske kuće i pomoćne objekte urediti tako da se za kompleks etno –parka obezbede i uslovi za život domaćinstava etno-parka, kao i konačište za turiste, ugostiteljski objekat, muzej, letnju pozornicu.

Etno kuća organizovana je kao tradicionalno seosko domaćinstvo 19. veka, sa jednom kućom za stanovanje, vajatom i štalom, kotobanjom, hlebnom peći i bunarom.

Treba predvideti izradu obilaznice puta oko samog centra etno-kmpleksa, dužine oko 100 m, tako da put iz sela zaobilazi zaštićene kuće sa leve (istočne) strane i izlazi direktno na most na Voku i ide dalje ka šumama i Savi. Time bi se oslobodio prostor unutar etno-kompleksa za potrebe razvoja turizma i edukativno-obrazovnih programa, formirao bi se svojevrsni amfiteatar za razvoje dukativno-obrazovnih programa.

Takođe je potrebno planirati povezivanje dvorišta etno-kuće sa tvrđavom Кupinik, putem izgradnje mosta od drveta. Most bi prelazio preko kanala Vok i prirodne depresije u Obedskoj bari. U srednjem veku je tu postojao drveni most, koji je povezivao tvrđavu i selo.

U planu se navodi i da je važna turističko-rekreativna staza od Etno kompleksa, koja bi se pružala nasipom uz revitalizovanu močvaru od bare do severnog dela Кupinova kod starog groblja. Tu je planirana izgradnja manjeg turističkog punkta sa drvenim prtistaništem i nekoliko čamaca koji bi prevozili turiste iz Кupinova, preko bare do livada i manastira Obed.

Kako su za eKapiju rekli u Opštini Pećinci, više detalja o ovom projektu znaće se u narednom periodu.


O Kupiniku

Pored Кupinova, na malom ostrvu u jugoistočnom delu Obedske bare, leže vidljivi ostaci srednjevekovnog grada Кupinik, rezidencija srpskih despota i poslednja srpska prestonica.

Ne zna se tačno kada je grad podignut, ali se pretpostavlja da su ga sazidali Mađari u 14. veku. U spisima se prvi put pominje 1388. godine kao ugarsko kraljevsko utvrđenje.

Početkom 15. veka Stefan Lazarević dobija od mađarskog kralja Sigsmunda grad Кupinik. Od tada je sudbina Кupinika nerazdvojno vezana za postojanje i tragični kraj srpske despotovine. Кupinik je od 1451. godine u posedu Đurđa Brankovića, koji je ovde zarobljen 1455. godine.

Skromnih dimenzija, ali izuzetnog strateškog položaja, odolevao je svim napadima do 1521. godine, kada ga Turci osvajaju i razaraju.

U njemu su stolovali legendarni Zmaj Ognjeni Vuk, despotica Angelina sa sinovima Đorđem i Jovanom i poslednji despot Stefan Berislavić.

Utvrđenje je građeno od lomljenog kamena i opeke, a posle turskog razaranja nije obnavljano i nalazi se u veoma lošem stanju.

A. K.