"Podzemne lepotice" privlače sve više turista - U Srbiji samo osam pećina otvoreno za posetioce

Stopićevu pećinu tokom 2017. godine posetilo je 61.280 gostiju, što je u proseku 167 ljudi dnevno. Time je, u ovoj pećini o kojoj brine Turistička organizacija Zlatibora, ostvaren apsolutni rekord od otvaranja za posetioce 2009. godine. Stopićeva pećina jedna je od osam otvorenih za posetioce u Srbiji. U stalaktitima i stalagmitima možete uživati i u Resavskoj pećini kod Despotovca, Rajkovoj pećini u Majdanpeku, Lazarevoj u selu Zlot kod Bora, Ceremošnji i Ravništarkoj kod Kučeva, Risovači u Aranđelovcu i Potpećkoj pećini kod Užica. U Srbiji i dalje ne postoji tačna evidencija o ukupnom broju pećina, a ni staranje o njima nije u potpunosti definisano, uprkos tome što ovi lokaliteti predstavljaju značajan turistički potencijal. Kako bi privukle još više posetilaca, potrebno je ulagati u dodatne sadržaje i obogaćivanje ponude.

Zlatiborci proširuju ponudu

Da bi domaće "podzemne lepotice" mogle da budu i značajnije posećene, potvrđuju u Turističkoj organizaciji Zlatibora. Pretpostavka je da Stopićeva pećina, koja je otvorena 365 dana godišnje, može nesmetano primiti i do 120.000 gostiju tokom godine, kažu u TOZ za eKapiju.

- U narednom periodu planiramo uređenje novih delova pećine za posetioce, kao i uređenje i proširenje postojeće saobraćajnice. Po našim procenama, u pećinu i okolnu infrastrukturu se mora uložiti još 15-20 miliona dinara, kako bi sve ovo bilo realizovano - kažu u TOZ-u.

Naglašavaju da je značaj Stopićeve pećine veoma veliki, jer četvrtina posetilaca Zlatibora poseti upravo i ovaj dragulj prirode. U narednom periodu, kažu u TOZ-u, moguće uređenje još nekih pećina u ovom kraju.

Tačan broj speleoloških objekata u Srbiji - pećina i jama, i dalje se ne zna. Karst, sredina u kojoj nastaju speleološki objekti, je dinamičan pa se ponekad pojavljuju nove pećine, a postojeće "nestaju". Ukupan broj poznatih pećina, različitih veličina, kreće se između 1.000 i 2.000, objašnjavaju za eKapiju u Zavodu za zaštitu prirode.
Osim što ne postoji evidencija o speleološkim objektima, nije definisano ni staranje o njima. Izuzetak predstavljaju zaštićeni speleološki objekti, kojih je oko 40, a o kojima se staraju upravljači zaštićenih područja u skladu sa Zakonom o zaštiti prirode.

Prva otvorena za javnost pre 35 godina

Za posetioce je od 1972. do danas u Srbiji uređivano ukupno 14 pećina.

- Petnička pećina kod Valjeva i Vernjikica kod Bora su zatvorene krajem osamdesetih i početkom devedesetih godina 20. veka i više ne primaju posetioce. Jedina turistička pećina na teritoriji Kosova je Mermerna pećina u Gadimlju kod Lipljana, ali o njenom radu nemamo informacija. Uređenje Bogovine kod Boljevca, Hadži-Prodanove kod Ivanjice i Rćanske pećine kod Guče je pokrenuto početkom dvehiljaditih, ali do danas nije završeno, tako da one nisu ni otvorene za posetioce - objašnjavaju iz Zavoda.

Oni kažu da turističke pećine Srbije tokom godine poseti od 100.000 do 130.000, a u proseku oko 90.000 ljudi. Najposećenija je Resavska, a potom Stopića pećina i Risovača.

- Veliki potencijal ima i Rajkova pećina, koja je najveća i po mnogima najlepša turistička pećina. Morfološki, ona ima odlike "kompleksa", ili, preciznije rečeno, pećinskog sistema. Ona je i najduža turistička pećina i sa pećina sa najdužom turističkom stazom u Srbiji - dodaju naši sagovornici.

O Rajkovoj pećini brine Turistička organizacija Majdanpek, a u toj organizaciji najavljuju da će u narednom periodu, u skladu sa mogučnostima, pokušati da rade na drugim pratećim sadržajima koja će upotpuniti turističku ponudu. Poslednje veće ulaganje u Rajkovoj pećini bilo je u produžetak staze, izgradnju novih staza i novu rasvetu, Ova investicija bila je vredna oko 500.000 EUR.

- Planiramo uređenje prostora za turiste ispred same pećine. Rajkova pećina danas pripada najuređenijim i najopremljenijim pećinama u Srbiji, sa kružnom stazom od 1.400 metara i LED rasvetom, ali je pristup lokalitetu i dalje neuređen. Portebno ga je srediti i oplemeniti dodatnom turističkom ponudom - vele naši sagovornici.

Veliki troškovi

U Turističkoj organizaciji Majdanpeka dodaju i da su troškovi održavanja pećine veoma veliki.

- Kroz Rajkovu pećinu protiče Rajkova reka, koja zna da nanese dosta šljunka, peska i zemlje na staze i rasvetu, te je neophodno intervenisati i očistiti sve. Staza je duga, a imamo i veliki broj rasvetnih mesta sa LED svetiljkama koje se vremenom kvare, jer je vlažnost u pećini 100%.

Posetioci Rajkove pećine uglavnom su iz Srbije, ali ima i onih iz inostranstva. Ipak, ovu pećinu najviše posećuju đaci tokom ekskurzija, kažu u TO Majdanpek.

U toku 2017. godine u Rajkovoj pećini bilo je 5.220 posetioca u okviru grupnih poseta, 891 individualni posetilac i 963 gostiju u okviru studijskih poseta. Ukupno, majdanpečku lepoticu u 2017. posetilo je oko 7.074 ljudi.

Sezona

Kod većine turističkih pećina, sezona traje od početka aprila do kraja oktobra. Kod manjeg broja, sezona traje tokom čitave godine. Period poseta definiše upravljač zaštićenog područja u okviru kojeg se nalazi speleološki objekat, ili sam korisnik turističke pećine.

U Srbiji je najpre za posetioce tokom cele godine bila otvorena samo Rajkova pećina, a potom su joj se pridružile i Risovača i Stopića pećina. Primarni maksimum posećenosti je u maju, najduže do kraja juna, a sekundarni je pred kraj septembra i početkom oktobra, u periodu školskih ekskurzija. Resavska, Ceremošnja, Ravništarka i Lazareva pećina su otvorene samo tokom sezone, od aprila do oktobra.

S.Š.